Η ΠΟΛΥΚΥΜΑΝΤΗ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΠΛΕΥΣΗ ΤΗΣ ΕΛΑΦΟΝΗΣΟΥ ΑΠΟ ΤΟ ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΚΟ ΠΑΥΛΟΠΕΤΡΙ ΣΤΑ ΕΠΤΑΝΗΣΑ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

ΣΤΙΣ  6  ΙΟΥΛΙΟΥ  ΤΟΥ  1850,  ΜΕΤΑ  ΑΠΟ  ΧΙΛΙΑ ΧΡΟΝΙΑ  ΞΕΝΟΚΡΑΤΙΑΣ

                                              ΑΦΙΕΡΩΝΕΤΑΙ                                                              

   ΣΤΗ ΜΝΗΜΗ ΤΟΥ ΙΣΤΟΡΙΟΓΡΑΦΟΥ ΚΑΙ ΜΕΓΑΛΟΥ ΛΑΟΓΡΑΦΟΥ ΤΟΥ ΝΟΤΟΥ

  ΤΖΩΡΤΖΗ ΑΝΩΜΗΤΡΗ (ΦΩΤ. ΔΕΞΙΑ), ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΕΡΑΣΤΙΑ ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΤΟΥ ΣΤΗΝ

  ΤΟΠΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΑΙ ΣΤΗ ΛΑΟΓΡΑΦΗΣΗ  ΤΗΣ ΕΛΑΦΟΝΗΣΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ Ν.Α. ΕΛΛΑΔΑΣ

 του Συγγραφέα – Πανεπιστημιακού  Δρ. Κωνσταντίνου Σπ. Μέντη  

Παυλοπέτρι Ελαφονήσου: Η Αρχαιότερη Βυθισμένη Πόλη στον Κόσμο

  Η Ιστορία του Σμιγοπέλαγου νησιού, ένα βαθυγάλαζο μονοπάτι που σε σεργιανάει στους μανταλωμένους θησαυρούς των βυθών που τους αγγίζει το γαλανοφόρετο μαγνάδι του Μύθου, στα μαγευτικά απύθμενα της Ελληνικής προϊστορίας, που αχούνε μέσα τους οι φωνές των θεών, στα άγνωρα Κυανέμβολα πολυδρόμια, που τα σκεπάζουν οι γαλαζόλευκοι αφροί και στα ιριδένια ακρογιάλια που τα χρυσίζει του χρόνου η ροδοσυγνεφιά.

Η εκκλησία του Αγίου Σπυρίδωνα κτίστηκε με τη πρωτοβουλία της γνωστής Μανιάτικης οικογένειας των Γρηγοράκηδων το 1858 και ανακαινίστηκε το 1862. Μία επιγραφή γράφει: «κτήτορες Πασχάλης Γερακάρης και Φλωρούσα Δραγονίτσα σύζυγός του».

ΑΠΟ ΤΟΝ  ΙΣΤΟΡΙΚΟ, ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΟ ΚΑΙ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΟ ΟΔΗΓΟ ΤΗΣ ΕΛΑΦΟΝΗΣΟΥ: https://elafonisos.inspacetime.gr

Ηλ. Πηγές; https://elafonisos.inspacetime.gr/tour/ekklisies/agios-spyridonas, elafonissos.gr,  http://www.elafonissos.gr

Η προϊστορική πόλη της Ελαφονήσου βρίσκεται βυθισμένη σε τιρκουάζ θαλάσσια χρώματα – μεταξύ νησίδων – και το νεκροταφείο του φωλιάζει σε τροπικούς αμμόλοφους και σπάνιους κέδρους, μεταξύ μιας σμαραγδένιας θάλασσας, ενός καναλιού και μιας γραφικής και προστατευόμενης λίμνης (Νatura 2000 και Rasmar), στην τροπική παραλία της Πούντας,  ανατολικά του καναλιού για το πέρασμα στη Σμιγοπέλαγη Ελαφόνησο και αποτελεί σπάνιο Παγκόσμιο Μνημείο Σύνθεσης Φυσικού και Πολιτιστικού  Περιβάλλοντος.

ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΤΟΥ ΣΜΙΓΟΠΕΛΑΓΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΟ ΘΑΥΜΑ ΤΗΣ ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΠΡΟΠΛΑΣΜΑ ΤΟΥ ΑΣΤΙΚΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΤΟ ΟΙΚΙΣΤΙΚΟ ΣΧΕΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΤΗΣ ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΚΗΣ ΠΟΛΗΣ ΤΟΥ ΠΑΥΛΟΠΕΤΡΙΟΥ

  Το Παυλοπέτρι συνδυάζει όλες τις πρώτες φάσεις και αποχρώσεις του Ελληνικού Πολιτισμού  (Εποχή Χαλκού, Μεσοελλαδικό πολιτισμό, Μινωικό Πολιτισμό, Μυκηναϊκό Πολιτισμό, επιρροές Κυκλαδίτικου Πολιτισμού κ.α.). Ο λαμπρός αυτός πολιτισμός της εποχής του Χαλκού, έθεσε τις βάσεις της κοινωνικής, οικονομικής και οικιστικής οργάνωσης και μεταλαμπαδεύτηκε σε όλα τα μήκη και πλάτη του κόσμου. Ο σπάνιος πολιτισμός του Παυλοπετρίου διήνυσε δυο χιλιετίες και το τέλος του σημαδεύτηκε από βιβλικές καταστροφές.

Στο Παυλοπέτρι  κείται το Αρχαιότερο Βυθισμένο Παλάτι Ηγεμόνων στον κόσμο

  Αρκετοί  Ηγήτορες του Παυλοπετρίου, που προηγήθηκαν κατά χιλιετίες του Μενέλαου και του Αγαμέμνονα, διοργάνωναν οικονομικές δραστηριότητες με τα Κύθηρα, την Κρήτη, τις Κυκλάδες, την Εύβοια και τις άλλες σημαντικές περιοχές του τότε γνωστού κόσμου. Το Παυλοπέτρι μαζί με τα Κύθηρα έλεγχαν ένα από τα σπουδαιότερα Προϊστορικά περάσματα του τότε Γνωστού Κόσμου.

Η πρώτη ψηφιακά αναπαριστώμενη υδρόλυτη προϊστορική πόλη στον κόσμο

  Το 2011 το Παυλοπέτρι έγινε η πρώτη ψηφιακά αναπαριστώμενη υδρόλυτη προϊστορική πόλη και η τρισδιάστατη απεικόνιση του προβλήθηκε για πρώτη φορά διεθνώς στις 9 Οκτωβρίου 2011, ημέρα Κυριακή και  ώρα  20.00, από το BBC (https://www.youtube.com/watch?v=XA7bAUp-hiI) .

Χωρίς Αρχαιολογικό Μουσείο,  η Αρχαιότερη Βυθισμένη Πόλη στον Κόσμο

 Οι Άγγλοι, οι τελευταίοι κατακτητές της Ελαφονήσου, παρέδωσαν με υποδειγματικό τρόπο τα προϊστορικά αρχαιολογικά ευρήματα ... που από τότε παραμένουν στα «αζήτητα» (βλ. BSA 1969). Αντ’ αυτού το Ελληνικό Κράτος, νοίκιαζε τον αρχαιολογικό χώρο του Παυλοπετρίου, αντί πινακίου φακής, για πολλές δεκαετίες με αποτέλεσμα να καταστραφούν αρκετοί τάφοι της εποχής του χαλκού. Οι νέες έρευνες (από το Πανεπιστήμιο του Νότιγχαμ κ.α.) εμπλούτισαν τα προϊστορικά αρχαιολογικά ευρήματα της Ελαφονήσου.

Αγκυροβόλιο πλοίων στην αρχαιότερη βυθισμένη πόλη του κόσμου, στον όρμο των Βατίκων

Αποτελεί ασύγγνωστη πολιτιστική και οικολογική καταστροφή που ταλανίζει ολόκληρη την Ν.Α. Ελλάδα.

 

ΣΥΝΤΟΜΟ  ΙΣΤΟΡΙΚΟ  ΤΗΣ ΕΛΑΦΟΝΗΣΟΥ

       Η Ελαφόνησος  διαθέτει ένα λαμπρό και σπάνιο προϊστορικό πολιτισμό, την Αρχαιότερη Βυθισμένη Πόλη στον Κόσμο στο Παυλοπέτρι, αρκετούς πρωτοελλαδικούς οικισμούς και γενικά ένα σπάνιο πολιτισμικό και φυσικό περιβάλλον.

Ακόμη και ο νεώτερος προϊστορικός και κλασσικός πολιτισμός της Ελαφονήσου κοσμείται με Μνημεία και περίοπτους ναούς,  αμαξήλατους δρόμους κ.α.

      Η μυθολογική και ιστορική της διαδρομή συνδέεται με την Κυθήρεια και Σμιγοπέλαγη Αφροδίτη,  το Γλαύκο, το Σειληνό, τις Χάριτες, την Οδύσσεια, τους Φοίνικες, τους Κίλικες, τον Πάρι και την Ωραία Ελένη, τον Πελοποννησιακό Πόλεμο και την κατάληψη από τους Αθηναίους, τον Θουκυδίδη, τους Ρωμαίους, το Βυζάντιο, τα Κάστρα και τις Βίγλες, την πειρατεία, τον Δον Κιχώτη, τις Βενετοτουρκικές Ναυμαχίες, τους Πορτολάνους, τη διάσωση του Θ. Κολοκοτρώνη και του Λ. Κατσώνη, τη Ναυαρχία του Α. Μιαούλη, τις ναυτικές βάσεις του Αγώνα, τον Κόχραν, τον Καποδίστρια, την απόφαση στο Σαρακήνικο-Ελαφονήσου για την Ναυμαχία του Ναβαρίνου και την απελευθέρωση της Ελλάδας και πολλά άλλα.

  ΤΑ ΧΙΛΙΑ ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΧΡΟΝΙΑ ΞΕΝΟΚΡΑΤΙΑΣ  ΤΗΣ ΕΛΑΦΟΝΗΣΟΥ

Μετά την καταστροφή της από τους Σαρακηνούς στα μέσα του 9^ου αι. περιήλθε το 1207 στην κατοχή του Μ. Βενιέρη, το 1316 στο Λέοντα Κασιμάτη, το 1364 στους Ενετούς, το 1385 στον οίκο Βενιέρη, το 16^ο αι. στους Ενετούς, το 1715 στους Τούρκους και το 1797 στους Γάλλους με την συνθήκη του Καμποφόρμιο. Το 1800 με τη συνθήκη της Κωνσταντινούπολεως αναγνωριζόταν η Επτάνησος Πολιτεία, που συμπεριλάμβανε και την Ελαφόνησο στα Επτάνησα, όπως ρητά ανέφερε και το  ψήφισμα της νομοθετικής Συνέλευσης, στις 22 Ιανουαρίου του1804.

            Το 1807 η Ελαφόνησος περιήλθε πάλι στην κατοχή των Γάλλων και το 1809 στην κατοχή των Άγγλων.

        Η απελευθέρωση του Πρώτου κατοικημένου Επτανησιακού νησιού - της Ελαφονήσου -

στις 6 Ιουλίου του 1850   και   η συμβολή της Μάνης στο ιστορικό αυτό γεγονός.

         Το 1828 ο Καποδίστριας προέβη στην  de facto προσάρτηση της Ελαφονήσου στην Ελλάδα.

      Ακολούθησε   Αγγλοελληνική διένεξη που κορυφώθηκε (μαζί και με μία σειρά άλλων γεγονότων) το 1849 - 1850.  Οι Άγγλοι απέκλεισαν  Ελληνικά λιμάνια  (γεγονότα γνωστά ως Παρκερικά) και το θέμα απασχόλησε τη Γαλλική Εθνοσυνέλευση και τη Ρωσία που μέσω του Περσιάνι διαμήνυσε ότι προστατεύει (μαζί με τη Γαλλία) τας νήσους Ελαφόνησον και Σαπιέντζα.  Τέλος στις 6 Ιουλίου του 1850, ο υπουργός των εξωτερικών Ανδρέας Λόντος, υπέγραψε σύμβαση με την Αγγλία με την οποίαν  η Ελαφόνησος και η Σαπιέντζα ενώνοντο οριστικά με την Ελλάδα. 

   Ήταν μάλιστα το πρώτο κατοικημένο νησί των Επτανήσων που απελευθερωνόταν από τους Άγγλους..    αλλά και το πρώτο Κυθηραϊκό νησί που αποκτούσε της ανεξαρτησία του.

   Σημαντική ήταν και η συμβολή της Μάνης στην απελευθέρωση της Ελαφονήσου, διότι ο Τζανετάκης (από τη  ξακουστή οικογένεια των Γρηγοράκηδων) ίδρυσε το 1837 το συνοικισμό της Ελαφονήσου - παρότι το νησί ανήκε στους Άγγλους - και αυτό τον ισχυρισμό προέβαλαν κυρίως οι Ελληνικές κυβερνήσεις για να διεκδικήσουν το Λαφονήσι.

   Την Ιστορική αυτή επέτειο της ένωσης της Ελαφονήσου με την Ελλάδα γιόρτασε για πρώτη φορά  η Ελαφόνησος και ο Σμιγοπέλαγος Πολιτισμός της περιοχής στις 6 Ιουλίου του 2003, μετά από 153 ολόκληρα χρόνια, με το Προεδρικό Διάταγμα 54/2003.

 ΤΟ  ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΟ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΜΗΝΥΜΑ ΤΗΣ ΕΠΕΤΕΙΟΥ

     Η  Ιστορική Επέτειος της Ελαφονήσου αποτελεί πλάτεμα των κρουνών της Επτανησιακής, Μανιάτικης και Λακωνικής ιστορικής μνήμης και συνείδησης, Παιάνα για τη Νηρηιδική Κοιτίδα του Μινωικού, Κυκλαδίτικου και Μυκηναϊκού Πολιτισμού, ψηλάφισμα και προανάκρουσμα νίκης για το Θαλασσοκεντρικό, Νησοστέφανο και Σμιγοπέλαγο Πολιτισμό του Νοτου, πυξίδα για τα  άγνωρα Κυανέμβολα  πολυδρόμια του Νότου και γεωπολιτισμικό προπομπό για μια Νησοστέφανη Συμπολιτεία των Σμιλεμένων και Γλυκοθώρητων Βατίκων, της Σμιγοπέλαγης Ελαφονήσου και των Πελαγοθώρητων Κυθήρων και Αντικυθήρων.

                                                                                                                              ΔΡ.    Κ. ΜΕΝΤΗΣ

     

   ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ “ Η  ΕΛΑΦΟΝΗΣΟΣ”  ΤΟ 2003

ΤΟ ΧΡΟΝΙΚΟ  ΤΗΣ ΘΕΣΠΙΣΗΣ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΚΗΣ ΕΠΕΤΕΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ      ΤΟΥ ΠΡΩΤΟΥ ΚΑΤΟΙΚΗΜΕΝΟΥ ΕΠΤΑΝΗΣΙΑΚΟΥ ΝΗΣΙΟΥ ΜΕΤΑ ΑΠΟ 153 ΧΡΌΝΙΑ!!

(Βλ.  2003: «Το Χρονικό για την Καθιέρωση της Ιστορικής Επετείου», εφημ. Η Ελαφόνησος, Πειραιάς, Μάρτιος – Απρίλιος,  σ. 1 και 2).

   “ Η Ιστορική πλεύση της  Ελαφονήσου στον Κυθηραϊκό και Επτανησιακό Χώρο περιγράφεται λεπτομερώς στο πρώτο Ιστορικό βιβλίο της Ελαφονήσου και του Σμιγοπέλαγου Πολιτισμού

 ( «Ελαφονήσι το Σμιγοπέλαγο Νησί», Μέντης Κων/νος, Πειραιάς 1993 σελ. 46-97 ).

    Στο βιβλίο αυτό παρέχονται αρκετά ιστορικά στοιχεία και αναφέρεται ρητά - για πρώτη φορά - η 6^η Ιουλίου ως Ιστορική επέτειος της Ελαφονήσου (σελ. 96-97), όπως επίσης και ότι η Ελαφόνησος αποτελεί το πρώτο κατοικημένο νησί των Επτανήσων που ενώθηκε με την Ελλάδα.

    Οι Ιστορικές αυτές αποκαλύψεις απασχόλησαν Επιστημονικά Συνέδρια, το Λακωνικό, τον Επτανησιακό, τον Ημερήσιο τύπο και τον τύπο του Εξωτερικού, την Τηλεόραση  και το θέμα έφθασε μέχρι τη Βουλή με την υπ’ αρ. 474/07.07.2000 ερώτηση του Βουλευτή Αθανάσιου Δαβάκη.

     Η 6^η Ιουλίου του 2000, βρήκε την Ελαφόνησο να μη γιορτάζει την 150η επέτειό της και τα δημοσιεύματα πλήθαιναν. Για την αποκατάσταση της Ιστορικής αλήθειας ο Δρ. Μέντης Κ. απέστειλε προς όλους τους αρμόδιους φορείς και προς τον τύπο πάνω από 2000 επιστολές και σχετικά έγγραφα.

Η ιστορική αυτή εκκρεμότητα για τον τόπο μας προκάλεσε το ενδιαφέρον της πολιτικής ηγεσίας. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας κος Κων/νος Στεφανόπουλος αντιμετώπισε με ιδιαίτερη ευαισθησία το θέμα (έστειλε προσωπική επιστολή στο Δρ. Μέντη Κ.), όπως επίσης και ο Υπουργός Πολιτισμού κος Πάγκαλος και ο Πρωθυπουργός κος Κων/νος Σημίτης με το υπ’ αρ. πρωτ. Κ 4771/12-7-2000  έγγραφο  του πολιτικού του γραφείου συνέστησε να ακολουθηθεί η προβλεπόμενη διαδικασία.

Στη συνέχεια είχαμε την  υπ’ αριθ. 85/2000 ομόφωνη απόφασή της Κοινότητας της Ελαφονήσου, την υπ’ αριθ. 29/12.3.2001 ομόφωνη απόφασή του Νομαρχιακού Συμβουλίου της Λακωνίας, την προώθηση του θέματος στο Υπουργείο των Εσωτερικών, τη Δ 486/23.8.2002 γνωμοδότηση του Συμβουλίου Επικρατείας (που καθυστέρησε δυο περίπου χρόνια, λόγω του πολέμου στο Ιράκ), την πρόταση του υφυπουργού των Εσωτερικών, της Δημόσιας Διοίκησης και της Αποκέντρωσης κου Λάμπρου Παπαδήμα και τέλος την  έκδοση του Προεδρικού Διατάγματος 54/2003 (ΦΕΚ 59/Α/7.3.2003), με το οποίο αίρεται τελικά μια ανεπίτρεπτη ιστορική εκκρεμότητα για την Ελαφόνησο, για τα Κύθηρα και για τα Επτάνησα.

    Το Προεδρικό Διάταγμα  54/2003 (ΦΕΚ 59/Α/7.3.2003) καθιερώνει την 6^η Ιουλίου ως Δημόσια τοπική εορτή της Ελαφονήσου (Ιστορική Επέτειο της Ελαφονήσου). Η απόφαση αυτή [... που μόνο ανιστόρητοι και επίορκοι θα επιχειρούσαν να αμφισβητήσουν!!...]  έχει ιδιαίτερη ιστορική σπουδαιότητα για την Ελαφόνησο, για τα Κύθηρα,  για τα Επτάνησα και για το Σμιγοπέλαγο πολιτισμό του Νότου για τους εξής λόγους:

Με την εφαρμογή του Π.Δ. 54/2003:

1. Γιορτάστηκε το 2003 για πρώτη φορά στην ιστορία της Ελαφονήσου η Δημόσια Τοπική της Επέτειος.

2. Γιορτάστηκε  για πρώτη φορά  η Απελευθέρωση του πρώτου Κυθηραϊκού Νησιού.

3. Γιορτάστηκε  για πρώτη φορά η Απελευθέρωση του πρώτου κατοικημένου νησιού των Επτανήσων.

4. «Γιορτάστηκε» επίσης κι’ ένα σπάνιο Ιστορικό γεγονός: «Η καθιέρωση μιας Νησιώτικης Ιστορικής Επετείου μετά από 153 ολόκληρα χρόνια που αποτελεί μοναδικό φαινόμενο στα Ιστορικά χρονικά  της Χώρας μας»!!